EDEBİYAT-I CEDİDE DIŞINDA KALAN SANATÇILAR – ARA NESİL
Servet-i Fünun döneminde yetişen, eski edebiyat yanlısı olmayan ve Batıya açık bir kısım sanatçılar, Edebiyat-ı Cedide’nin sanat anlayışını benimsemezler. Bu sanatçılar. “Sanat sanat içindir.” ilkesini değil “Sanat toplum içindir.” ilkesini savunurlar; kendi başlarına hareket ederler ve kendilerine özgü bir edebiyat arayışı içerisinde görünürler. edebiyatı cedide dışında kalan sanatçılar
Servet-i Fünun topluluğunun edebiyat ve sanat anlayışına katılmayan ve kendilerine özgü eserler vermeye çalışan bu sanatçılar, Ahmet Mithat ve Namık Kemal geleneğine bağlı kalırlar. Edebiyatın yalnız aydın kesime değil, büyük halk yığınlarına seslenmesi gerektiği görüşünü savunurlar. Böylece, Ahmet Mithat’ın açmış olduğu popüler Türk edebiyatı çığırı, Servet-i Fünun dışında kalan yeni ve değerli sanatçıların yetişmesine vesile olur. Bu sanatçılar; Edebiyat-ı Cedide’nin salon edebiyatına karşılık, halkın yaşantısıyla ilgilenirler ve geniş halk kitlelerine seslenmeyi amaçlarlar. Bu halkçılık hareketi, İstanbul’un orta halli ve yoksul halkını, evlerini arka sokaklardaki hayatlarını anlatmaktan ibaret kalır. Ahmet Mithat’tan güç alan bu sanatçılar (Ahmet Rasim , Hüseyin Rahmi ) onu aşan eserler ortaya koyarlar. İstanbul’un orta ve alt tabakasından insanlarını konu edinirler. Şive taklidine başvururlar. Meddah ve Karagöz geleneğinden yararlanırlar. Alay ve mizaha önem verirler. ara nesil
Edebiyat-ı Cedide dışında kalan sanatçıların, en çok ilgilendikleri edebi türler şiir, roman ve hikayedir.
Servet-i Fünun döneminde üne kavuşan ve bu topluluktan ayrı özelliklerde şiir yazan sanatçılardan ilk ikisi; Mehmet Emin Yurdakul ile Rıza Tevfik Bölükbaşı’dır. Mehmet Emin, Servet-i Fünun şiirinden nazım şekillerini, halk şiirinden ise hece veznini alır. Sade Türkçe ile şiirler yazar. Rıza Tevfik ise, hem Servet-i Fünun, hem de halk şiirinin diline ve tekniğine uygun yazdığı şiirleriyle dikkat çeker. Mehmet Celal ve Nigar Hanım, kısmen divan edebiyatı geleneğine bağlı şiirler yazarlar.
Hiç kuşkusuz nesir alanında, Edebiyat-ı Cedide’nin dışında kalan sanatçıların başında, Ahmet Rasim ile Hüseyin Rahmi Gürpınar gelir. Bununla birlikte, romantik serüvenlerle süslü aşk romanlarıyla halka açılan ve onların duygularına seslenen Mehmet Celal, Mustafa Raşit, Fatma Aliye, Safvet Nezihi, Ali Kemal, Mehmet Vecihi ve Güzide Sabri (Aygün) gibi romancılar da bu dönemde şöhrete ulaşırlar. Bunlar arasında en dikkat çeken isimler: Ahmet Rasim, Hüseyin Rahmi (Gürpınar), Mehmet Vecihi ve Safvet Nezihi’dir. ara nesil
Hüseyin Rahmi, Safvet Nezihi ve Nigar Hanım, tiyatro çalışmaları da yapmışlardır. Ancak bu sanatçıların yazdıkları oyunlar, oynanmaktan çok okunmak için yazılmışlardır. edebiyatı cedide dışında kalan sanatçılar
Aşağıdaki bağlatılara tıklayarak Edebiyat-ı Cedide dışında kalan sanatçıları temsil eden Ahmet Rasim, Hüseyin Rahmi (Gürpınar), Mehmet Emin (Yurdakul) ile Rıza Tevfik (Bölükbaşı) gibi sanatçılar hakkında ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz.
1.Hüseyin Rahmi Gürpınar
2.Ahmet Rasim
3.Mehmet Emin Yurdakul
4.Rıza Tevfik Bölükbaşı