Mai ve Siyah Romanına Bir Değerlendirme *

edebiyat akademi youtube kanalı

MAİ VE SİYAH ROMANININ GENÇ OKUR GÖZÜNDEN ALTERNATİF BİR DEĞERLENDİRMESİ

Halit Ziya Uşaklıgil’in 1897 yılında yazdığı “Mai ve Siyah” romanının adı simgeseldir. Mai(mavi), romanın başkahramanı Ahmet Cemil’in hayallerini, umutlarını ve düşlerini;  siyah, bu umutların kırılışını, hiçbir hayalinin gerçekleşmemesini çarpıcı bir şekilde anlatır. Roman, Mai ve Siyah arasında ikilem içinde kalan hayallerini gerçekleştirmek için mücadele eden ve bu mücadeleden yenik çıkan Ahmet Cemil’in hayatını anlatır.

Romanda gerek baş kahraman Ahmet  Cemil’in canlandırılışında, gerekse tasvirlerin şiirsel yapısında romantizm görülür. Ayrıca Servet-i Fünun topluluğunun sanat anlayışının da etkisi vardır. Batılı anlamda Türk edebiyatında  romanın başlangıcı sayılan Mai ve Siyah, döneminin basın, edebiyat ve şiir hayatına ilişkin gözlemleriyle önemli bir yere sahiptir.

Bu romandaki olaylar İstanbul’daki  mekanlarda geçer. Romanın zamanı ise Servet-i Fünuncuların yaşadıkları dönemdir. “Mai ve Siyah” baş kahramanı olan Ahmet Cemil’in şahsında Servet-i Fünun neslini anlatan bir romandır. Halit ziya bu romanında Servet-i Fünun yazar ve şairlerini her yönüyle temsil edebilecek Ahmet Cemil tipini yaratmış, onun hayatını, dünya görüşünü, kişiliğini, kültürünü anlatırken aslında Servet-i Fünuncuları anlatmak istemiştir. Mai ve Siyah kitabının dili oldukça ağırdır. Eserin günümüz Türkçesine çevrilmiş baskılarında bile yer yer günümüzde sıkça kullanılmayan Arapça ve Farsça sözcüklere rastlamak mümkündür. Bu yüzden romanının dilinin hala ağır olduğunu düşünüyorum. Mai ve Siyah romanında anlatılan Ahmet Cemil’in birçok zorluklardan geçmesi ve yaşadığı olayların günlük hayattan alınmış olması eserin realist ve naturalist bir roman olduğunu gösteriyor.

Romandaki cümleler çok uzun değil. Yazar okuyucuyu sıkmadan dönemin yaşam tarzını en sade şekilde anlatmış. Türk edebiyatına merak salmış ve Türk edebiyatını tanımak isteyen her bireyin mutlaka okuması  gereken eserlerden biri.

Son olarak şunu söylemek istiyorum ki Mai ve Siyah romanındaki Ahmet Cemil, Halit Ziya’nın kendisidir. Halit Ziya, kendi hayatını Ahmet Cemil karakteri üzerinden ele alıp yazıya geçirmiş. Tüm bu yönlerden değerlendirildiğinde Mai ve Siyah romanı yayımlandığı günden bu yana Halit ziyanın yazdığı en önemli eserler listesinin başında gelmektedir.

Oluşturan: Mübeccel Akciğer

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir